Việt Nam, một quốc gia có lộ trình trở thành một trong những cường quốc ở châu Á đầy hứa hẹn, là một điểm đến thú vị cho sự phát triển của nền kinh tế kỹ thuật số. Với dân số trẻ và ham học hỏi với sở thích tiêu dùng kỹ thuật số, số hóa trong ngành bán lẻ được coi là một trong những lĩnh vực được mong đợi nhất cho các cơ hội kinh doanh tại Việt Nam.
Tổng quan về thị trường bán lẻ Việt Nam
Việt Nam được đánh giá là một trong những nền kinh tế năng động và tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á. Theo báo cáo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, tốc độ tăng trưởng GDP năm 2022 của Việt Nam là 8,02%, cao nhất trong 5 năm trở lại đây và cao nhất trong các nước cùng khối ASEAN như Thái Lan, Malaysia, và Indonesia. Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập trung bình cao vào năm 2035 và thu nhập cao vào năm 2045. Với sự phát triển này, Việt Nam dự kiến sẽ có thêm 36 triệu người vào nhóm tầng lớp trung lưu.
Sự gia tăng dân số thuộc tầng lớp trung lưu mang lại cho đất nước thu nhập khả dụng cao hơn và theo đó sự sở hữu điện thoại thông minh và sử dụng internet cao hơn. Do đó, làn sóng người tiêu dùng mới này có nhu cầu cao hơn đối với các sản phẩm chất lượng và trải nghiệm mua sắm tốt hơn. Được biết, năm 2020, khoảng 70% người dân Việt Nam sử dụng Internet và hơn 50% người dân đã thực hiện ít nhất một lần mua hàng trực tuyến. Khi ngành thương mại điện tử ở Việt Nam mở rộng nhanh chóng, điều quan trọng là ngành hàng tiêu dùng nhanh cũng cần tách ra khỏi các kênh bán lẻ thông thường để tiếp cận nhiều người tiêu dùng hơn với chi phí thấp hơn.
Bất kể lĩnh vực thương mại điện tử đang bùng nổ như thế nào, phần lớn các giao dịch mua hàng được thực hiện trực tuyến là từ các mặt hàng không thiết yếu như quần áo, mỹ phẩm, đồ gia dụng và đồ điện tử tiêu dùng. Trong khi đối với mua sắm hàng tạp hóa, các điểm đến thống trị vẫn là các nhà bán lẻ hàng tạp hóa truyền thống. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của Covid-19, các nhà bán lẻ tạp hóa truyền thống đã tạm ngừng hoạt động và người tiêu dùng cảnh giác hơn với việc đảm bảo vệ sinh khi mua hàng. Các cửa hàng tiện ích, siêu thị, đại siêu thị mọc lên rầm rộ để đón đầu nhu cầu này.
Ngành bán lẻ năm 2022 dù chưa phục hồi hoàn toàn về quy mô hoạt động và doanh thu như trước Covid nhưng vẫn chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể. Theo Tổng cục Thống kê (“TCTK”), tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ cung ứng cho người tiêu dùng ước tính năm 2022 đạt 5.679,9 nghìn tỷ đồng, tăng 19,8% so với năm trước. Năm 2022, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 15% so với năm 2019, năm trước khi dịch Covid-19 bùng phát.
Mở rộng bán hàng đa kênh tiếp tục là một xu hướng. Ít nhất hai kênh, một số kênh tại cửa hàng và một số kênh trực tuyến, được 57,65% người bán sử dụng. 23,71% chủ doanh nghiệp độc quyền bán hàng trực tiếp tại các địa điểm thực, trong khi 17,35% chủ sở hữu độc quyền bán hàng trực tuyến, số liệu theo khảo sát do Sapo (nền tảng quản lý và bán hàng đa kênh) thực hiện vào tháng 1 năm 2023.
Cơ hội của ngành bán lẻ
Mặc dù nền kinh tế Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức trong năm 2023 với sự bất ổn của căng thẳng địa chính trị toàn cầu và lãi suất toàn cầu vẫn ở mức cao, chính phủ vẫn nỗ lực thúc đẩy nền kinh tế và tiêu dùng nội địa thông qua việc giảm lãi suất điều hành và kiểm soát lạm phát. Bộ Công Thương cho biết, ngành bán lẻ sẽ tiếp tục phục hồi đáng kể khi quy mô thị trường ước đạt 350 tỷ USD vào năm 2025 và đóng góp 59% vào tổng thu ngân sách trong nước.
Top 10 công ty bán lẻ hiện đại năm 2022 bao gồm Central Retail Việt Nam, WinCommerce, Saigon Coop, MM Mega Market, Aeon Việt Nam, SATRA, Lotte Việt Nam, SASCO, Hapro, IPP Group do Vietnam Report công bố ngày 30/9/2022. Trong những ngày đầu năm 2023, các nhà bán lẻ Việt Nam và quốc tế đang lên kế hoạch mở rộng quy mô hoạt động và đầu tư.
Siêu thị Winmart Novia Thủ Đức
Masan Group với đơn vị vận hành WinCommerce cũng đã vạch ra kế hoạch cho năm 2023. Bà Nguyễn Thị Phương, Tổng Giám đốc thường trực của WinCommerce, trình bày đánh giá về lĩnh vực bán lẻ trong năm 2023, lưu ý rằng mặc dù nền kinh tế vẫn tiếp tục gặp khó khăn trong năm 2023 nhưng thị trường bán lẻ đang phục hồi. Do đó, WinCommerce sẽ tiếp tục xây dựng hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện ích bên cạnh việc duy trì 3.400 siêu thị trên khắp 62 tỉnh thành.
Bên cạnh việc mở rộng mạng lưới siêu thị và cửa hàng tiện lợi, Masan Group cũng đang ưu tiên nâng cấp công nghệ cho chiến lược Point-of-Life với kỳ vọng đẩy nhanh quá trình số hóa, bắt đầu từ năm 2023. Để bắt kịp nền kinh tế số xu hướng, thông qua việc đưa ứng dụng WIN AI tích hợp vào hệ thống “Smart POS” của cửa hàng. Trí tuệ nhân tạo và công nghệ máy học trong ứng dụng này sẽ giúp Masan Group hiểu rõ hơn và phục vụ người tiêu dùng hiệu quả hơn. Thông qua các đề xuất dựa trên dữ liệu từ hệ thống, nhân viên thu ngân có thể giúp khách hàng có trải nghiệm mua sắm tốt hơn ngoài việc xử lý thanh toán đơn thuần.
Thông qua nền tảng hội viên WIN, Masan Group cũng đặt mục tiêu vượt mốc thu hút được 1 triệu khách hàng chưa sử dụng dịch vụ ngân hàng và trở thành cửa ngõ tiếp cận dịch vụ ngân hàng bán lẻ đại chúng. Bằng cách kết hợp WIN AI với nền tảng chấm điểm tín dụng của Trusting Social, tập đoàn đang hướng tới việc đáp ứng các yêu cầu tài chính của các hội viên WIN và phát hành 500.000 thẻ tín dụng.
Bên cạnh đó, tập đoàn cho ra mắt Win+ để tạo sự khác biệt trên thị trường B2B2C, bằng cách mang đến cho khách hàng của mình khả năng mua những sản phẩm độc quyền tốt nhất với giá ưu đãi dành cho thành viên tại các địa điểm nhượng quyền và cho phép các đối tác thương mại tiếp cận các sản phẩm độc quyền của tập đoàn với mức giá thấp hơn.
Các cửa hàng bán lẻ hiện đại, chẳng hạn như cửa hàng tiện lợi và thương mại điện tử, đã trải qua những thay đổi đáng kể do tốc độ đô thị hóa nhanh chóng và thị hiếu mua sắm thay đổi của người tiêu dùng trẻ thành thị. Các công ty dẫn đầu thị trường và các nhà bán lẻ độc lập càng bắt đầu coi trọng doanh số bán hàng trực tuyến. Các nhà bán lẻ đang tận dụng các yếu tố thuận lợi, chẳng hạn như tỷ lệ sở hữu điện thoại thông minh ngày càng tăng và mức độ thâm nhập của internet, để cung cấp sản phẩm của họ trực tuyến. Các yếu tố này sẽ thúc đẩy tốc độ mở rộng thị trường, cơ hội kinh doanh của Việt Nam trong ngành bán lẻ là rất lớn trong năm phục hồi 2023.