Chuyển đổi số thúc đẩy ngành tài chính, bán lẻ tại Việt Nam

Theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông ước tính năm 1997, Việt Nam chỉ có hơn 200.000 người sử dụng Internet. Đến năm 2002, số người sử dụng Internet ở Việt Nam đã lên tới 3 triệu người, chiếm khoảng 4% dân số. Đến năm 2007, con số này đã lên tới 20 triệu người, chiếm 24% dân số cả nước. Đà tăng trưởng mạnh mẽ của người dùng internet góp phần thúc đầy nhu cầu số hóa, từ đó tạo trợ lực phát triển ngành đầu tư tài chính tại Việt Nam.

Tỷ lệ sử dụng Internet ở Việt Nam vượt quá 70%

Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết số người dùng Internet tại Việt Nam sẽ đạt trên 70 triệu người vào năm 2022, chiếm gần 70% dân số cả nước. Người dùng Internet Việt Nam dành trung bình 7 giờ mỗi ngày cho các hoạt động liên quan đến Internet. Tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng Internet hàng ngày đã lên tới 94%. Phạm vi sử dụng internet rộng lớn tạo ra cơ hội vàng cho các doanh nghiệp đầu tư vào việc số hóa các dịch vụ.

Làn sóng đầu tư tài chính vào Việt Nam để đón đầu chuyển đổi số

Chuyển đổi số trong ngân hàng

Số hóa trong ngân hàng đang trở nên quan trọng hơn, làm cho các dịch vụ tài chính dễ tiếp cận hơn với hàng triệu người. Theo một nghiên cứu của Meta và Bain & Company, gần 60% người tiêu dùng kỹ thuật số đã sử dụng các giải pháp fintech như ứng dụng chuyển tiền, ngân hàng trực tuyến, ví điện tử và ngân hàng số.

Khi một số lượng lớn khách hàng có nhu cầu tài chính tiêu dùng chuyển sang các ứng dụng thanh toán không dùng tiền mặt, các tổ chức tài chính nổi tiếng đang tập trung vào đầu tư tài chính số hóa tại Việt Nam để cạnh tranh và mở rộng thị phần. Ngoài ra, ngoài việc cải thiện sự thuận tiện và kiểm soát chi phí, đầu tư vào fintech cho phép các ngân hàng nắm giữ và bảo toàn dữ liệu. Những nguồn dữ liệu này rất quan trọng trong việc cho phép các ngân hàng mở rộng phạm vi tiếp cận tài chính, tiếp cận tốt hơn với khách hàng và tạo ra các sản phẩm và dịch vụ cá nhân hóa hiệu quả hơn.

Do đó, việc xây dựng mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch, POS, ATM không còn là trọng tâm duy nhất của các ngân hàng. Thay vào đó, họ đang tập trung vào việc số hóa các sản phẩm và dịch vụ. Các ngân hàng lớn như Techcombank, VIB, TPBank, VietinBank,… đã và đang đầu tư mạnh vào việc tích hợp nền tảng ngân hàng số bên cạnh các dịch vụ ngân hàng truyền thống. Động thái này đã được chứng minh là có lợi cho nhiều ngân hàng khi họ đã thu hút hàng triệu khách hàng đăng ký các giải pháp kỹ thuật số của họ như trong báo cáo kinh doanh năm 2022 của họ. Một số ngân hàng như Cake, Timo, Tnex, Octo, Ubank đã thu hút người tiêu dùng bằng cách chỉ đầu tư vào chiến lược ngân hàng số.

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SVB), nhờ những khoản đầu tư chiều sâu này, giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt đã tăng 89,05% về lượng và 32% về giá trị so với năm 2021. Giao dịch qua Internet tăng 98,54% về lượng và 50,24% về giá trị; giao dịch qua điện thoại di động tăng 139,32% về lượng và tăng 106,54% về giá trị, giao dịch qua mã QR tăng 225,36% về lượng và tăng 243,92% về giá trị.

Chuyển đổi số trong bán lẻ

Cùng với việc số hóa các dịch vụ tài chính, số hóa trong lĩnh vực bán lẻ cũng đang phát triển với tốc độ ấn tượng. Theo Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, quy mô giao dịch thương mại điện tử bán lẻ sẽ chiếm khoảng 8,5% tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng vào năm 2022. Hiện tại, các nền tảng thương mại điện tử lớn nhất vẫn là Shopee và Lazada. Tuy nhiên, mới đây vào giữa năm 2022, Tiktok Shop đã vươn lên trở thành nền tảng thương mại điện tử lớn thứ ba tại Việt Nam. Ngoài các nền tảng thương mại điện tử, các nền tảng truyền thông xã hội đã tăng gần gấp đôi mức độ phổ biến đối với các hoạt động kinh doanh từ 39% năm 2019 lên 65% vào năm 2022, theo báo cáo của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) trong báo cáo năm 2023.

Ngoài ra, số hóa trong bán lẻ truyền thống cũng được các chuyên gia thúc đẩy thông qua việc cung cấp cho nhân viên bán hàng những công cụ phù hợp như thiết bị di động, thiết bị đeo tay, phần mềm quản lý tác vụ,… để họ có thể dành nhiều thời gian hơn cho các hoạt động mang lại nhiều giá trị hơn như dịch vụ hỗ trợ khách hàng, thay vì các công việc thông thường như kiểm tra hàng tồn kho,... Ngoài ra, việc tích hợp các kênh kỹ thuật số để cung cấp thông tin sản phẩm cũng như các giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt cho bán lẻ truyền thống sẽ mang lại trải nghiệm mua sắm hiệu quả hơn cho khách hàng.

Tối đa hóa chuyển đổi số để có trải nghiệm mua sắm liền mạch

Hiểu được tiềm năng của số hóa trong các dịch vụ tài chính và thương mại điện tử, các doanh nghiệp nội địa như Masan đã tận dụng cơ hội này để áp dụng công nghệ vào mô hình kinh doanh bán lẻ tiêu dùng của mình. Masan đã đầu tư 105 triệu USD vào Trust IQ vào tháng 2 để tạo ra các giải pháp trí tuệ nhân tạo cho các khách hàng của mình trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng và bán lẻ.

Bên cạnh việc mở rộng mạng lưới siêu thị và cửa hàng tiện lợi, Masan Group đang tập trung đẩy mạnh công nghệ cho chiến lược Point-of-Life nhằm đẩy nhanh quá trình số hóa người tiêu dùng bắt đầu từ năm 2023. Để bắt kịp xu hướng kinh tế số, ứng dụng WIN AI đã được tích hợp vào hệ thống “Smart POS” của cửa hàng. Trí tuệ nhân tạo và công nghệ máy học trong ứng dụng này sẽ hỗ trợ Masan hiểu và phục vụ khách hàng tốt hơn. Nhân viên thu ngân có thể hỗ trợ khách hàng tận hưởng trải nghiệm mua sắm tốt hơn ngoài việc xử lý thanh toán đơn giản bằng cách sử dụng các đề xuất dựa trên dữ liệu từ hệ thống.

Công nghệ trong khâu hậu cần cũng là một khoản đầu tư quan trọng của Masan. Supra được tạo ra để tăng cường chuỗi cung ứng của nhà bán lẻ. Supra sử dụng các kỹ thuật AI và ML để đặt hàng cho một số sản phẩm và đang phát triển đều đặn thay vì chỉ dựa vào con người. Công nghệ máy học phát hiện các nhà bán lẻ có lượng tiêu thụ sản phẩm lớn nhất thông qua cơ sở dữ liệu, từ đó tạo đơn hàng vận chuyển và xác định lộ trình giao hàng lý tưởng nhằm hỗ trợ cắt giảm chi phí vận chuyển nhiều nhất có thể.

Supra chịu trách nhiệm cho 45% sản phẩm khô của WinCommerce (“WCM”), góp phần giảm 13% chi phí cung cấp trên mỗi sản phẩm của WCM trong năm đầu tiên hoạt động, giúp giảm giá bán lẻ cho khách hàng. Supra lập kế hoạch cung ứng thành công, tránh tình trạng thiếu hụt hoặc tồn kho lớn nhờ sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo.

Ngoài ra, Masan cũng đã hợp tác với Techcombank để phát triển hệ sinh thái WINLife nhằm tận dụng nhu cầu tài chính cá nhân của người tiêu dùng bán lẻ và dịch vụ tiêu dùng của Masan. Masan Group cũng hy vọng sẽ đạt được 1 triệu khách hàng chưa sử dụng dịch vụ ngân hàng thông qua nền tảng Thành viên WIN và trở thành cánh cổng trung gian dẫn đến dịch vụ ngân hàng bán lẻ đại chúng. Doanh nghiệp hy vọng sẽ giải quyết các nhu cầu tài chính của các Thành viên WIN của hệ thống đồng thời phát hành 500.000 thẻ tín dụng kỹ thuật số bằng cách hợp nhất WIN AI với công nghệ đánh giá tín dụng của Trusting Social. Ngoài ra, khách hàng đăng ký mới tài khoản Techcombank tại WCM sẽ được tặng 50%, tối đa 100.000 đồng trên giá trị đơn hàng đầu tiên khi thanh toán bằng hình thức thanh toán một chạm hoặc quét mã QR tại cửa hàng. Ngoài ra, mua hàng bằng Techcombank Mobile sẽ được nhân đôi ưu đãi.

Theo xu hướng phát triển của công nghệ, việc chuyển đổi số ngày càng được ưu tiên phát triển mạnh mẽ vì những lợi ích rất lớn cho doanh nghiệp cũng như người dùng trong ngành tài chính, bán lẻ giúp tiết kiệm thời gian, công sức, chi phí và bảo mật dữ liệu an toàn.